يکي از راههاي درمان ريزش مو مصرف مواد مغذي حاوي ويتامين B زياد است که در گروه ويتامين هاي B ،
ويتامين B6 و بيوتين اهميت خاصي دارند. بيوتين ويتاميني است که در بسياري از محصولات آرايشي به
عنوان مکمل بهبود دهنده وضعيت مو اضافه مي شود، زيرا عارضه مشخص کمبود بيوتين، ريزش مو است.
عصرایران- تنها شما نیستید که ریزش مو را تجربه می کنید بلکه اکثر زنان چنین اختلالی را تجربه
کرده اند. کم شدن مو در زنان به دلایل متفاوتی اتفاق می افتد ولی بحث جدی در این رابطه -حداقل
در مورد زنان – صورت نگرفته است در بسیاری از موارد دلایل ریزش مو قابل تشخیص و درمان است .
بنابر این اجازه دهید ابتدا بعضی از فاکتورهای رایج که باعث ریزش مو می شود را بیان کنیم.
۱- کمبود آهن: فقر آهن -در صورت داشتن یا نداشتن آنمی- می تواند منجر به ریزش مو شود. ولی
بهتر است قبل از اینکه خودسرانه از قرص های آهن مکمل استفاده کنید با پزشک خود در این زمینه
مشورت کنید تا از در صورت تشخیص نیاز توسط پزشک از مکمل ها استفاده کنید. زیرا آهن بیش از
اندازه در بدن نیز منجر به بروز بعضی مشکلات می شود.
۲- اختلالات غده تیروئید: در هر دو حالت کم کاری یا پرکاری غده تیروئید ریزش مو اتفاق می افتد.
۳- کاهش مقدار استروژن: خیلی از زنان ، ریزش مو را در دوران یائسگی و بعد از آن تجربه می کنند
. زمانیکه ترشح مقدار استروژن در بدن کاهش می یابد. سایر تغییرات هورمونی- برای مثال تغییر
میزان استفاده از داروهای ضد حاملگی – نیز می تواند منجر به ریزش مو شود.
4- تغییرات هورمونی بعد از حاملگی : مادرانی که تازه کودکان خود را متولد کرده اند از ابتدا تا
بعد از ۶ ماه نیز ریزش مو را تجربه می کنند و این زمانی است که مقدار استروژن در خون در حال
برگشت به مقدار نورمال است. در حقیقت چیزی که به نظر ریزش موی شدید می آید در واقع
تنظیم چرخه رشد طبیعی مو است ۰( نسبت به زمان حاملگی که در اثر میزان زیاد هورمون ریزش
مو از حد نورمال کمتر می شود)
telogen efflovium-5 -(تلوژن افلووین): این یک اصطلاح برای بیان ریزش مو به صورت موقت و
ناگهانی است که در اثر استرس یا جراحی اتفاق می افتد و به طور عمومی تا دو ماه بعد از بیماری
ادامه دارد (این اصطلاح همچنین برای بیان ریزش ناگهانی مو که در نتیجه یکی از علت های ذکر شده
اتفاق می افتد مانند تغییرات هورمونی بعد از زایمان نیز صدق می کند.)
۶- داروها: خیلی از داروها منجر به ریزش مو می شود . بنابر این اگر این مسئله برای شما نگران
کننده است بهتر است با پزشک خود در مورد مصرف داروهای جایگزین مشورت کنید.
7- مقدر زیاد ویتامین آ یا سلنیوم: در موارد نادر ممکن است از این مکمل استفاده شود زیرا
در بسیاری موارد مصرف مولتی ویتامین نیاز را مرتفع می کند.
مطالعات متعدد اخیر که در مورد علت ریزش مو در مردان صورت گرفته نشان می دهد که مصرف
دخانیات نیز باعث افزایش ریزش مو می شود اما مشخص نیست که در زنان نیز چنین تاثیری داشته
باشد . اما به طور کلی مصرف سیگار بنابه دلایل بسیار مضر است . بنابراین فرق نمی کند که آیا ریزش
مو نیز در بین این دلایل باشد یا نه.
اما بهترین کار برای کسی که ریزش مو را تجربه کرده این است که دلیل اصلی را شناسایی و درمان کند.
و بهترین نقطه برای تشخیص انجام تست خون است تا ازاین طریق میزان آهن، هورمون های
تیروئید و وضعیت استروژن خون مشخص شود.
اگر پزشک علت قابل درمان برای ریزش مو تشخیص نداد ممکن است ریزش مو نتیجه فاکتورهای
ژنتیکی باشد که غیر قابل اجتناب است اما با این حال داروهایی و جود دار که رشد دوباره مو را
تحریک می کند.
• روگان (نام تجاری برای داروی ماینوکسیدل): این دارو به صورت موضعی مصرف می شود یعنی به
صورت مستقیم روی پوست سر مالیده می شود و با اتساع رگ های خونی پوست سر ، خون رسانی
به پوست سر راافزایش می دهد . در نتیجه فولیکول ها ی مو مواد مغذی و اکسیژن بیشتری دریافت
می کند و در فولیکول های مو شروع به بزرگتر شدن می کند و بعد از مدتی موها پر پشت تر می شود.
البته قابل ذکر است که زنان حامله و شیرده نباید از این دارو استفاده کنند.
• پروپسیا (نام تجاری برای داروی فناستراید): این دارو به صورت قرص به فروش می رسد و مانع تبدیل
تستسترون به دهیدروتستسترون یا DHT می شود (دهیدروتستسترون هورمونی است که به تدریج
باعث کم شدن فولیکول های مو و درنتیجه کم شدن چرخه رشد مو می شود) البته این دارو برای
درمان ریزش مو در مردان تجویز می شود اما ممکن است مانع ریزش مو در زنان نیز شود.
البته همان طور که درمورد داروی اول بیان شد زنان حامله یا زنانی که قصد حامله شدن دارند
نباید از این دارو استفاده کنند. مطالعات در مورد خاصیت مصرف این دارو در زنان به نتایج ضد و
نقیصی رسید ه لذا مصرف این دارو درمورد تمام زنان کارساز نیست.
البته در مورد دو داروی ذکر شده لازم است به این نکته اشاره شود که مادامی که این دارو مصرف
می شود ریزش مو قابل درمان و کنترل است ولی اگر درمان کنار گذاشته شود وضعیت به حالت قبل
برمی گردد.
درمان ريزش مو
در انسان پياز يا فوليکول مو به دو دسته تقسيم مي شود:
موی کرکی: در سراسر پوست بدن بجز کف دست و پا اين نوع مو ديده مي شود .
موی انتهايی يا ترمينال: در قسمت سر ديده ميشود ( بعد از بلوغ جنسی اين نوع مو در قسمتهای
تناسلی و زير بغل و همچنين صورت مردان ديده ميشود ) اين نوع مو زبر و خشن ميباشد .
رشد مو دارای دورهايی يا سيکلهايی است که شامل: دوره رشد ، دوره انتقالی و دوره استراحت
ميباشد .طول مدت دوره رشد مو در سر حدود سه سال ، دوره انتقالی 2 تا 4 هفته و دوره استراحت
حدود 3 تا 4 ماه ميباشد .بر روی سر انسان حدود صد هزار پياز مو وجود دارد و با احتساب اينکه هر
مو حدود هزار روز رشد دارد ; پس ريختن روزانه صد مو در سر طبيعی ميباشد و بيشتر از آن نياز به
پيگيری دارد .
علل ريزش مو:
ريزش مو دارای علتهای فراوانی است که از آن جمله ميتوان به موارد ارثی ، هورمونى ، تغذيه اى ،
اعصاب و روان ، مصرف دارو ، بيماريهاى داخلى و پوستی ، اعمال جراحی و حاملگی اشاره کرد.
طاسی سر نوعی ريزش مو در قسمت جلو و پيشانی سر ميباشد که ادامه يافته و تا وسط سر
پيش ميرود . البته گاهی در مواردی اين ريزش از وسط سر شروع ميگردد .
طاسی در بيشتر موارد در مردان ديده ميشود و علت ارثی - هورمونی دارد ، اين نوع ريزش مو
قابل پيشگيری و درمان است و افراد درگير بايستی با حوصله طول مدت طولانی درمان را تحمل کنند .
داروها و توصيه های درمانی گوناگونی وجود دارد که بسته به افراد مختلف اين درمان متفاوت ميباشد .
سوء تغذيه چه بصورت عدم دسترسی به مواد غذائی و چه بصورت رژيم غذائی جهت کاهش وزن
و غيره يکی از علتهای ريزش مو ميباشد ; کمبود تغذيه ای پروتئين , اسيدهای چرب ضروری ( بدن
قادر به توليد آنها نيست و بايد از طريق غذا به بدن برسد ) و کمبود ويتامينها و املاح از علل مهم
ريزش مو که قابل پيشگيری و درمان ميباشند.
شایعترین علت ريزش مو در خانم ها از سنين نوجوانی تا سنين ميانسالی کمبود آهن بدن ميباشد ،
که با مصرف غذاهای حاوی آهن و يا قرص آهن اين مشکل بر طرف ميگردد.
وجود استرس ، فشار روحی ، ناراحتی و افسردگی ميتوانند از علل ريزش مو در افراد باشند. مثلا"
استرس از امتحان و يا افسردگی در جوانان که امروزه بطور فراوان ديده ميشود.
با کنترل اين هيجانات ( که البته اگر بوسيله خود شخص صورت گيرد نتيجه مطلوبتری دارد؛
چون مصرف داروهای اعصاب نيز باعث ريزش مو در بعضی افراد ميگردد .) در مدت زمان کوتاهي
اين ريزش مو برطرف ميگردد .
از علل ديگر ريزش مو ميتوان مصرف داروها را نام برد، همه داروها باعث ريزش مو نميشوند و يک
داروی خاص نيز در تمام افراد باعث ريزش مو نميشود ( بعضي افراد به داروهای خاصي حساسيت
بيشتری نشان ميدهند که مربوط به سيستم داخلي بدن در غير فعال کردن و هضم دارو دارد.
البته داروهايي هستند که در بيشتر افراد باعث ريزش مو ميشوند از اين گروه داروها ميتوان
داروهايي که بعنوان شيمی درماني استفاده ميشوند را نام برد.
مصرف داروهاي اعصاب و قرص های پيشگيری از حاملگي و داروهاي قلبي در افراد زيادي باعث اين
عارضه ميشوند .
بعضي از بيماريهايي داخلي و پوست ميتوانند ريزش مو ايجاد کنند؛ مثلا" وجود تب بالا باعث ريزش
مو در افراد در آينده ( حدودا" بعد از 3 ماه ) ميشود .
افرادي که داراي بيماري موضعي پوستي در قسمت سر باشند و يا درگيري پوستي وسيع دارند
ميتوانند ريزش مو داشته باشند از جمله اين بيماريها ميتوان درگيري گسترده داءصدف ،لوپوس ،
بيماريهاي تاولي و غيره را نام برد .
اعمال جراحي و حاملگي نيز ميتوانند باعث ريزش مو شوند . فاصله مدت اين بيماريها و شروع ريزش
مو معمولا" 3 ماه ميباشد ؛ مثلا" در خانمها حدود 3 ماه بعد از زايمان ريزش مو شروع ميشود که علتهاي
زيادی براي آن وجود دارد از جمله : کم خوني ، وجود استرس زايمان ، بالا بودن هورمونهاي جنسي
در طول حاملگي و غيره .
در اين افراد با بيماری خاص و ريزش مو با برطرف شدن و درمان بيماري زمينه اي ريزش مو نيز بر طرف ميگردد .
در واقع ريزش مو تنها يکى از عوارض جانبى ترشح هورمون هاى مردانه در کسانى است که از
بدشانسى شان ژن خاصى را در سلولهاى بدنشان دارند. حدود 100 هزار تار مو جمجمه انسان
را مى پوشاند. چيزى حدود 100 تار مو در روز مى ريزد و 100 تار موى جديد جاى آن را مى گيرد.به
اين ترتيب تعداد تارهاى مو در کل ثابت مى ماند؛ اما هورمون تستوسترون مى تواند اين سيکل
طبيعى را به هم بزند.
تستوسترون همان هورمونى است که باعث رويش مو در صورت و بدن مى شود. مردانى که ژن خاصى
دارند همين هورمون مى تواند در مورد سر دقيقا بعکس عمل کند، يعنى باعث ريزش موى سر شود، در
حالى که به طور همزمان موهاى بيشترى در قسمتهاى ديگر بدن مثل گوش ، بينى و شانه ها رشد مى کنند.
شايع ترين دليل ريزش مو در زنان کمبودهاي غذايي است، زيرا معمولاً براي کاهش وزن خود رژيم هاي غير اصولي را به کار مي برند که نتيجه ي آن بروز اين مشکل است. همچنين کساني که مواد غذايي حيواني مصرف نمي کنند و به اصطلاح گياهخوار هستند، به دليل عدم اطلاع کافي در زمينه چگونگي مصرف غذاهاي گياهي، دچار کمبود پروتئين ، روي ، آهن ، اسيدهاي آمينه ي ضروري ، ويتامين هاي گروه B و ... مي گردند.
داروهاي مخصوص درمان ريزش مو
در زير منابع برخي از عناصر مهم و موثر در سلامت مو ذکر شده است :
پروتئين:
اساس و پايه نياز بافت هاي بدن مانند مو، ناخن ، پوست و ... مي باشد و در موادي مانند انواع گوشت مرغ ، ماهي و گوشت قرمز ، تخم مرغ ، لبنيات و حبوبات به ميزان فراوان وجود دارد. در مواد نشاسته اي مثل نان ، برنج ، ماکاروني و سبزي ها نيز به مقدار کمي وجود دارد. اسيدهاي آمينه اجزاي تشکيل دهنده پروتئين ها هستند که در مواد ذکر شده در بالا وجود دارند.
کلسيم و منيزيم:
گروه شير و لبنيات منابع غني کلسيم و منيزيم و نيز پروتئين هستند. اگر فردي دچار عدم تحمل لاکتوز ( قند موجود در شير ) باشد و از ساير مشتقات لبنياتي نيز براي تامين نيازهاي بدن خود استفاده نکند، بايد به طور روزانه مکمل کلسيم مصرف کند و مصرف ساير غذاهاي غني از پروتئين را نيز افزايش دهد.
ويتامين هاي گروه B:
يکي از راههاي درمان ريزش مو مصرف مواد مغذي حاوي ويتامين B زياد است که در گروه ويتامين هاي B ، ويتامين B6 و بيوتين اهميت خاصي دارند. بيوتين ويتاميني است که در بسياري از محصولات آرايشي به عنوان مکمل بهبود دهنده وضعيت مو اضافه مي شود، زيرا عارضه مشخص کمبود بيوتين، ريزش مو است.
منابع غني از B6 : جگر، موز ، دانه آفتابگردان، ماهي ، مرغ، جوانه گندم ، آلوي خشک ، گوشت ، غلات سبوس دار ، مخمر و زرده تخم مرغ و منابع غني بيوتين : جگر و گوشت مرغ، جوانه گندم، سبوس گندم، تخم مرغ و بادام زميني است .
آنتي اکسيدان ها شامل ويتامين E ، ويتامين C ، بتاکاروتن پيش ساز ويتامين A که در سيب زميني شيرين، هويج ، اسفناج پخته، کدو حلوايي ، طالبي ، زرد آلو ، کلم بروکلي ، گريپ فروت قرمز وجود دارد ، روي و سلنيوم مي باشد.
رژيم هاي غذايي نامناسب توام با سيگار کشيدن و آلودگي هوا باعث فعال شدن راديکال هاي آزاد و به خطر افتادن سلامت فرد مي شود. آنتي اکسيدان ها مولکول هايي هستند که مي توانند اثر راديکال هاي آزاد را خنثي کنند. همچنين باعث ساخته شدن موي جديد و استحکام آن مي شوند.
طبق نظر کارشناسان تغذيه مي توان گفت ويتامين ها به خصوص ويتامين هاي گروه B مانند بيوتين، اسيد فوليک ، پانتوتنيک اسيد و برخي املاح مانند روي، آهن، گوگرد، سيليس و مس اثرات مثبت زيادي بر روي مو دارند. آزمايش ها حاکي از آن است که مصرف بيوتين به صورت مکمل باعث تقويت و بهبود پوست به خصوص فوليکول هاي مو مي شود.
در ضمن در مورد کاهش مصرف نمک و اثر آن در توقف ريزش مو نظريه هايي ارائه شده است، اما در صحت اين نظريه ها ترديد وجود دارد . ولي در هر حال کاهش مصرف نمک براي سلامت عمومي بدن مفيد است.
دانشمندان ژاپني بر اساس تحقيقات خود معتقدند که وجود چربي زياد در رژيم غذايي مردان، مکانيسم طاسي را سرعت مي بخشد. به اين ترتيب که قسمتي از پوست سر آنزيمي به نام گاما- آلفا- رداکتاز توليد مي کند. اين آنزيم باعث تبديل هورمون تستوسترون به دي هيدروتستوسترون (DHT) مي شود که اين ترکيب باعث ريزش مو مي شود.
غدد چربي مجاور هر فوليکول مو نيز اين آنزيم را توليد مي کنند. وجود چربي زياد در غذا باعث تحريک غدد چربي و افزايش فعاليت اين غدد براي توليد آنزيم نام برده مي شود.
بهترين توصيه اين است که غذاهاي مفيد و خوشمزه اما کم چرب مصرف نماييد. البته اين عمل باعث رويش موي جديد نمي شود، اما مي تواند از ريزش ساير موها جلوگيري کند. به طور کلي باعث سلامت جسم نيز مي شود.
همچنين مصرف مقداري مخمر همراه يک ليوان آب پرتقال در صبح بسيار سودمند مي باشد؛ زيرا مخمر منبع مناسبي از ويتامين هاي گروه B و املاح کمياب ( املاحي که بدن به ميزان خيلي کم به آن ها نياز دارد) و اسيدهاي آمينه است. به علاوه مصرف روغن ماهي و گردو که داراي اسيدهاي چرب اُمگا- 3 و تخمه آفتابگردان که داراي اسيدهاي چرب اُمگا-6 است ، مفيد مي باشد.
برخي از مردم براي تامين مواد مغذي مورد نياز خود تمايل دارند از قرص و دارو استفاده کنند و کمتر سراغ مواد غذايي مفيد مي روند. متخصصان تغذيه معتقدند که تنها 10 تا 20 درصد از مواد مغذي اين قرص ها جذب مي شوند و هنوز عوامل ناشناخته زيادي در غذاها وجود دارد که هنوز به شکل شيميايي در داروها ساخته نشده اند، در نتيجه قرص و دارو هرگز نمي تواند جانشين غذا شود و فقط در مواقع ضروري از مکمل هاي غذايي مي توان استفاده کرد.
بررسي ها نشان مي دهند که اسيدهاي چرب اُمگا- 3 و اُمگا-6 با سلامت مو در ارتباط هستند؛ زيرا اغلب مردم وقتي منابع اين نوع اسيدهاي چرب را کمتر مصرف مي کنند و يا اصلاً مصرف نمي کنند، دچار خشکي و شکنندگي مو ، خارش و شوره پوست سر و در نهايت ريزش مو مي شوند.
منابع اسيدهاي چرب اُمگا-3 و اُمگا-6
اسيدهاي چرب اُمگا-3 شامل آلفا- لينولنيک اسيد و ايکوزا پنتانوئيک اسيد (EPA) است در ماهي هاي آب سرد مانند ماهي سالمون و ساردين، روغن سويا و کانولا، جوانه گندم ، روغن گردو ، روغن تخم کتان يا پنبه و روغن ماهي يافت مي شود.
اسيدهاي چرب اُمگا-6 شامل اسيد لينولئيک و اُمگا- لينولئيک اسيد مي باشد و در روغن هاي غير اشباع گياهي مانند روغن ذرت، روغن کانولا، روغن سويا، روغن بادام زميني و روغن آفتابگردان يافت مي شوند.
كمبود آهن پس از پروتئين ، بيشترين علت ريزش مو است . كم خوني ناشي از فقر آهن بر روي تمام سلولهاي بدن از جمله فوليكول هاي مو تأثير مي گذارد و باعث وقفه در رشد موها و ريزش آنها مي شود .
همچنين در افرادي كه دچار زخم معده و يا اثني عشر و يا خونريزي در هر جاي بدن هستند نيز ديده مي شود . بايد توجه داشت كه در بسياري از خانم هايي كه دچار ريزش شديد مو هستند ، كم خوني آهن ديده مي شود . بنابراين در چنين افرادي بايد آزمايشهاي لازم انجام و نسبت به درمان آن اقدام شود . براي درمان كم خوني آهن معمولاً مي توان از داروهاي حاوي آهن استفاده كرد ؛ اما مصرف غذاهاي آهن دار در درمان و بخصوص پيشگيري از اين مشكل بسيار مؤثر است .
غذاهايي چون گوشت قرمز، مرغ ، ماهي، جگر، تخم مرغ ، و حبوبات مثل عدس و لويبا ، و سبزي ها ، آهن فراواني دارند ولي متأسفانه
نظرات شما عزیزان: